بهبود عملکرد شرکت آب و فاضلاب استان تهران

در دنیای رقابتی امروز سازمانها در هر محیطی که فعالیت می کنند دائما نیازمند بهبود عملکرد بوده و باید تمام تلاش خود را جهت دستیابی به تعالی عملکرد بکارگیرند بنابراین  ارزیابی عملکرد همواره از موضوعات مورد بحث و چالش انگیز مدیریت سازمانهاست. تعیین و تبیین شاخص های مناسب برای ارزیابی عملکرد سازمانها در راه رسیدن به اهداف و چشم اندازهای سازمان از اهمیت فراوانی برخوردار است.

با توجه به اهمیت نقش شرکتهای آب و فاضلاب شهری در تامین و توزیع آب آشامیدنی سالم و با کیفیت و کمک به ارتقاء سطح بهداشت عمومی جامعه و ارتباط مستقیم و مستمر خدمات این شرکتها با زندگی روزمره جمعیت شهری تحت پوشش ، ارائه خدمات مناسب و با کیفیت، کسب رضایت مشتریان ،ارتقاء سطح بهره وری و کاهش اتکاء به کمکهای دولتی از مهمترین اهداف این شرکتها می باشد.

سیستم های ارزیابی عملکرد بعنوان ابزاری جهت سنجش میزان دستیابی سازمان ها به اهداف و تعیین نقاط ضعف و قوت سازمانها جهت انجام اقدامات اصلاحی به منظور بهبود فرایندها از اهمیت فراوانی برای مدیریت سازمانها برخوردار است هر الگوی ارزیابی عملکرد دارای شاخصهایی به منظور ارزیابی عملکرد سیستم است که توانایی و مناسب بودن این شاخص ها در اثر بخشی و کارایی مدل تاثیر فراوان و اهمیت زیادی دارد.

از طرفی  مولفه های اصلی هر سیستم ارزیابی عملکرد شاخص ها و معیارهای آن سیستم
می باشد؛ زیرا ارتباط بین مدل ارزیابی عملکرد با محیط بیرونی و درونی سازمان توسط شاخص ها و معیارها برقرارمیگردد. در واقع مجموعه شاخص های عملکرد و ارتباط بین نتایج حاصل ازآنها تشکیل دهنده یک مدل ارزیابی عملکرد است . ا همیت نقش شاخص ها در ارزیابی عملکرد مناسب و صحیح سازمان کاملا مشهود است . سازمانها در طراحی و انتخاب معیارهای ارزیابی عملکرد می بایست اصول و چارچوبهایی را رعایت نمایند . معیارها باید به گونه طراحی و انتخاب گردند که بتوانند کارایی و اثربخشی سیستم ارزیابی عملکرد را تضمین نمایند. اما در اغلب موارد سازمانها در این مرحله دچار غفلت شده و عموما معیارهایی را انتخاب می نمایند که توانایی سنجش و ارزیابی ابعاد مختلف سازمان اعم از داخلی و خارجی را ندارند و نمی توانند مشکلات اساسی و طولانی مدت سازمان را که تاکنون از نظرها به دور بوده است بر ملا کنند.

مطالعات و بررسی های انجام شده توسط محقق بر روی نتایج ارزیابی عملکرد شرکت طی سالهای 82 تا 85 نشان می دهد که شرکت علیرغم سرمایه گذاری های فراوان در ایجاد تأسیسات و تجهیزات تولید آب و افزایش حجم آب تولیدی و همچنین ارائه تسهیلات بهتر برای مشترکین خود نتوانسته است عملکرد مناسبی را ارائه دهد. نتایج بدست آمده از عملکرد شرکت طی سالهای فوق که در گزارش سالیانه (صورت های مالی شرکت) به مجمع شرکت ارائه گردیده نشان می دهد که اگر چه فعالیتها و تلاش های مدیریت در جهت بهبود فرآیندها و افزایش بهره وری بسیار چشم گیر بوده و در ظاهر شرکت عملکرد مناسبی داشته است امّا نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد شرکت بر اساس مدل ارزیابی فعلی، عملکرد شرکت را بسیار ضعیف نشان می دهد.

اگرچه نتایج حاصل از یک نظر سنجی که در سال 84 از تعدادی از مشترکین و برخی مسئولین محلی صورت گرفت ، نشان دهنده رضایت نسبی آنها از فعالیت ها و عملکرد شرکت در سال مذکور بود اما نتایج ارزیابی عملکرد شرکت در سال مذکور نیز نتایج مثبت و قوی نبود و نتایج ارزیابی ، عملکرد مناسبی را برای شرکت نشان نمی دادند.

گفتگوها و مصاحبه های صورت گرفته با خبرگان صنعت، مشاوران و مدیران عالی شرکت نشان
می دهد که آنها دلایلی را برای پاسخ به این مسئله ارائه می دهند امّا آنچه که همگی آنها بطور متفق القول بر آن تأکید می نمایند و بعنوان پاسخ اصلی بیان می کنند آن است که مدل ارزیابی عملکرد فعلی شرکت و شاخص های تعریف شده برای آن توانایی سنجش صحیح و همه جانبه تمامی فعالیتهای شرکت را ندارد. آنها معتقدند که ارزیابی عملکرد شرکت صرفاً بر اساس نتایج بدست آمده از فعالیتهای ما لی شرکت، ارزیابی جامع و کاملی نیست. آنها دلایلی از قبیل اینکه شاخص های ما لی نمی توانند در همه بخش های مختلف سازمان بکار گرفته شوند، توانایی پیش بینی تهدیدها و فرصتهای آینده را ندارند، کارکنان به نتایج حاصل از آنها اعتماد نداشته و این نتایج را غیرواقعی می دانند، توانایی سنجش برخی ابعاد فعالیت شرکت مثل رضایت مشتریان را ندارد، را ارائه می نمایند.

بنابراین با توجه به مطالب فوق و بررسی های بعمل آمده در فضای شرکت بیان مسئله و فرضیات تحقیق به گونه ای طراحی شده است که متناسب با فضای واقعی شرکت باشد. این نکته در بیان مسئله به شرح زیر خود را نشان می دهد و در فرضیات نیز بصورتی بیان شده است که حاکی از عدم برخورداری شاخص ها از ویژگی های لازم باشد.

مسئله ای که این تحقیق در راستای آن طراحی شده آن است که شاخص های ارزیابی عملکرد در شرکت آب و فاضلاب جنوبشرقی استان تهران  چه ویژگیهایی باید داشته باشد تا بتوانند بطور همه جانبه عملکرد شرکت را بسنجند و از سوی دیگر، در فضای فعلی شرکت، آیا شاخص ها از ویژگیهای موردنظر برخوردارند؟

فهرست مطالب

مقدمه

فصل اول
1-1- بیان مسأله :
2 -1- ضرورت تحقیق
3-1- اهداف تحقیق
4- 1- فرضیه های تحقیق
فرضیه ها
5- 1- قلمرو مکانی تحقیق
موضوع فعالیت شرکت
مرکز  و حوزه عملیات شرکت
سرمایه و سهامداران
اهداف و مأموریت های شرکت
مأموریت
اهداف

فصل دوم
ادبیـات تحقیق
1-2- عملکرد
2- 2- ارزیابی عملکرد  :
3-2- تاریخچه ارزیابی عملکرد :
4-2- ارزیابی عملکرد در ایران
5-2-  مبانی طراحی سیستم ارزیابی عملکرد
6-2- اجزای یک سیستم ارزیابی عملکرد
7-2- ویژگی های سیستم ارزیابی عملکرد
8-2-  شاخص های ارزیابی عملکرد
1-8-2- طبقه بندی شاخص های ارزیابی عملکرد
2-8-2- ویژگیهای شاخص های ارزیابی عملکرد
9-2- مزایای ارزیابی عملکرد سازمان
10-2-  ضرورت ارزیابی عملکرد
11-2- سیستم های ارزیابی عملکرد
1-11-2- سیستمهای ارزیابی عملكرد سنتی
2-11-2- سیستمهای ارزیابی عملكرد نوین
3-11-2- مقایسه دیدگاه‌های سنتی و نوین در ارزیابی عملكرد
12-2- مدلهای ارزیابی عملکرد
1-12-2- مدل جایزه دمینگ
2-12-2- مدل مالكوم بالدریج 
مراحل و قدمهای اجرایی
3-12-2-  مدل PIPE 
تهیه نقشه فرآیند
نمایش فرآیندها
تعیین شاخص‌های اندازه‌گیری عملكرد
4-12-2-  مدل  EFQM
ویژگیهای مدل
كلیات مدل
طرح شماتیك مدل EFQM
منطقRADAR 
بكارگیری منطق RADAR
حوزه های مدل
5-12-2- مدل ارزیابی متوازن
روش ارزیابی متوازن چیست؟
1- منظر مالی
2- منظر مشتری
3- منظر فرایندهای داخلی کسب و کار
4- منظر یادگیری و رشد
توازن در ارزیابی متوزان
1- توازن بین سنجه های مالی و غیرمالی (از لحاظ اهمیت)
2- توازن بین ذینفعان داخلی و خارجی سازمان
3- توازن بین اهداف بلندمدت و کوتاه مدت
4- توازن بین شاخصهای هادی و تابع عملکرد
13-2- انتخاب الگوی مناسب
وجوه شباهت بین EFQM و BSC
وجوه تفاوت بین EFQM و BSC
14-2-  تاریخچه و پیشینه تحقیق :
1-14-2- تحقیقات داخلی
2-14-2-  تحقیقات خارجی
15-2- چارچوب نظری تحقیق

فصل سوم
متدولــوژی تحقیق
مقدمه
1-3- نوع تحقیق
2-3- ابزار اندازه گیری
3-3-پایایی آزمون  
4-3-  روایی آزمون   
5-3- جامعه آماری 
6-3- آزمون های آماری  
1-6-3-آزمون دوجمله¬ای 
2-6-3-آزمون مربع  كای‌ پیرسون

فصل چهـارم
تجزیه و تحلیل یافته‌های تحقیق
مقدمه
1-4- ویژگیهای دموگرافیك
سابقه مدیریتی افراد در شرکت
سابقه فرد در پست مدیریت فعلی
تحصیلات پاسخگو
الف- جامعیت
ب- انعطاف‌پذیری
ج- مقبولیت سازمانی
د- قابلیت پیش‌بینی
2-4-آزمون فرضیات و پاسخ به سوال‌های تحقیق
سایر یافته های تحقیق
آزمون تحلیل مولفه های اصلی  
تعریف و ویژگی های مولفه های اصلی

فصل پنجم
نتیجه‌گیری و پیشنهادهای تحقیق
مقدمه
1-5- بحث و نتیجه‌گیری:
2-5- محدودیت‌های تحقیق
3-5- پیشنهادهای تحقیق
منابع و مأخذ :

پرسشنامه
سنجش کفایت شاخص های ارزیابی عملکرد
شاخص اثربخشی نیروی انسانی
شاخص بازده دارایی
شاخص سود (زیان) ناخالص
شاخص سود (زیان) عملیاتی
شاخص بازده فروش
شاخص بهره وری نیروی انسانی
شاخص بازده ارزش ویژه
شاخص رشد بازار
شاخص ارزش افزوده
شاخص بازده سرمایه در گردش