جعل اسناد هویتی و نقش آن در جرائم علیه اموال

اسناد هویتی مداركی هستند كه برای احراز هویت و شناسائی افراد به كار می روند و شامل 6 سند ، شناسنامه ، كارت ملی ، پایان خدمت یا معافیت از خدمت‌، گذرنامه و مدارك شناسائی صنفی مانند كارت های شناسایی ادارات دولتی را شامل می شود .

این اسناد پایه و اساس سایر مدارك نیز قرار می گیرد و به همین لحاظ از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند و در جامعه نیز از اعتبار خاصی برخوردار هستند و به لحاظ موارد فوق الذكر مورد توجه مرتكبین جرائم گوناگون خصوصاً جرائم علیه اموال ( كلاه برداری  ، سرقت ، خیانت در امانت و چك پرداخت نشدنی ) قرار می گیرد و مرتكبین جرائم مذكور با جعل اسناد هویتی و با سوء استفاده از عملكردهای این اسناد به اهداف مجرمانه خود نائل می شوند .

در خصوص اینكه اسناد هویتی مجعول چه نقشی در وقوع جرائم علیه اموال ( كلاه برداری ، سرقت ، خیانت در امانت و چك پرداخت نشدنی ) دارند ، تحقیق حاضر به روش توصیفی طراحی گردیده و از نظرات اهل خبره با استفاده از ابزار پرسش نامه و مطالعه اسنادی پرونده های آگاهی تهران اجرا شده است.

این تحقیق مشتمل بر      فصل می باشد كه در فصل اول كلیات و ادبیات موضوع بیان گردیده است و در فصول بعدی به روش شناسایی تحقیق و تجزیه

و تحلیل یافته ها و نتیجه گیری و پیشنهادات پرداخته شده است .

مهمترین هدف این پژوهش ، شناسایی كم و كیف نقش اسناد هویتی مجعول در وقوع جرائم علیه اموال می باشد و در مسیر دستیابی به این هدف ، آسیب پذیری های اسناد هویتی و شیوه های به كارگیری اسناد مجعول هویتی و راه كارهای علمی و عملی در مقابله با جعل این اسناد و استفاده از آن ها برای ارتكاب جرائم دیگر معلوم می گردد .

لذا فرضیه های تحقیق پیرامون چهار بعد اساسی به شرح ذیل می باشد :

1-      نوع سند جعلی

2-      شیوه جعل اسناد هویتی

3-      نوع جرم به وقوع پیوسته

4-      اقدامات موثر در مبارزه با بكارگیری اسناد جعلی

ابعاد فرضیه های تحقیق به شرح فوق مورد بررسی قرار گرفته و با آزمون های آماری ارزیابی شده و نتایج حاصله از ارزیابی فرضیه ها نشانگر این است كه :

الف ) در وقوع جرائم علیه اموال شناسنامه بیشتر از سایر اسناد هویتی مورد جعل قرار می گیرد .

ب ) جابجائی عكس در اسناد هویتی متداول ترین شیوه جعل اسناد برای ارتكاب جرائم علیه اموال است .

ج ) در مجموعه جرائم علیه اموال ، اسناد هویتی مجعول بیشتر برای ارتكاب كلاهبرداری مورد استفاده قرار می گیرند .

د ) برای مقابله با استفاده از سند هویتی مجعول تشدید مجازات مرتكبین و توجه به مبارزه سركوبگرانه تاثیر چندانی نخواهد داشت و به تنهایی كافی نیست .

ضمن اینكه اصلاح قوانین در این خصوص از جنبه میزان مجازات كه نشانگر میزان اهمیت این اسناد و میزان قباحت عمل جعل اسناد هویتی بوده باشد ، در كنار اقدامات پیشگیرانه موثر می باشد .

      بر این اساس از مجموع چهار فرضیه تحقیق فرضیه های اول تا سوم اثبات شده و فرضیه چهارم تایید نگردیده است .

      در نهایت با یك جمع بندی اجمالی دستاوردهای نظری و عملی تحقیق در دو بخش (1) مبارزه با جعل اسناد هویتی و (2) مبارزه با استفاده از سند هویتی تقسیم بندی شده و در هر بخش راه كارهای مناسب برای برنامه های بلند مدت و كوتاه مدت ارائه گردیده است كه در برنامه های كوتاه مدت به استحكام بیشتر اسناد هویتی فعلی و رفع نواقص و ضعف های سیستم بررسی اسناد تاكید نموده و در برنامه های بلند مدت رویكرد بهره گیری از تكنولوژی پیشرفته امروزی با قابلیت های الكترونیكی هم در صدور اسناد و هم در بررسی اسناد مورد توجه قرار گرفته است و ماحصل نهایی تحقیق این است كه برای اطمینان از احراز هویت فرد باید بانك متمركز اطلاعات فردی با مشاركت تمامی ارگانها و نهادهای ذیربط به وجود آید و در شناسائی اشخاص به جای تكیه بر مندرجات ظاهری اسناد هویتی كه می تواند غیر واقعی و منحرف كننده باشد به سوابق موجود در آن بانك كه از اعتماد بیشتری برخوردار است ، تاكید نمود .

واژه های كلیدی :

جعل اسناد ، اسناد هویتی ، جرم ، جرائم اموال

فهرست مطالب:

فصل اول : كلیات و ادبیات موضوع

بخش اول : كلیات

اول : مقدمه

دوم : بیان مسئله

سوم : سوالات تحقیق

چهارم : اهمیت موضوع

پنجم : انگیزه انتخاب موضوع

ششم : اهداف موضوع

هفتم : فرضیات تحقیق

هشتم : نوع و روش تحقیق

نهم : موانع و محدودیت های تحقیق

دهم : پیشینه تحقیق

یازدهم : مفاهیم و اصطلاحات

بخش دوم : ادبیات موضوع

اول : مقدمه

دوم : سند

سوم : تاریخچه سند در حقوق ایران

      الف ) در حقوق ایران قبل از اسلام

      ب ) در حقوق ایران بعد از اسلام

چهارم : تعریف سند

      الف ) تعریف لغوی سند

      ب ) تعریف اصطلاحی سند

پنجم : انواع سند

ششم : هویت و تعریف آن

      الف ) تعریف لغوی هویت

      ب ) تعریف اصطلاحی هویت

      ج ) تعریف حقوقی هویت

      د ) هویت در تحقیق حاضر

هفتم : تاریخچه اسناد هویتی

      الف ) در ایران قبل از اسلام

      ب ) در ایران بعد از اسلام

هشتم : تعریف اسناد هویتی

نهم : وجوه افتراق و اشتراك اسناد سجلی با اسناد هویتی

دهم : انواع اسناد هویتی

      الف ) شناسنامه

      ب ) گذرنامه

      ج ) گواهینامه رانندگی

      د ) كارت پایان خدمت

      ه ) مدارك شناسایی صنفی

یازدهم : تكنولوژی های پیشرفته اسناد هویتی

دوازدهم : تكنولوژی های كارت های هوشمند

سیزدهم : تكنولوژی نقطه هوشمند

چهاردهم : تكنولوژی هولوگرام

پانزدهم : تكنولوژی باركد

بخش سوم : جعل سند و استفاده از سند مجعول

اول : مقدمه

دوم : تاریخچه جعل

      الف ) در حقوق ایران

      ب ) در حقوق اسلام

      ج ) در حقوق جزای ایران قبل از پیروزی انقلاب

د ) در حقوق جزای ایران بعد از پیروزی انقلاب

سوم : تعریف و مفهوم جعل

      الف ) معنی لغوی جعل

      ب ) معنی اصطلاحی جعل

چهارم : صور مختلف جعل سند

پنجم : اركان متشكله جرم جعل اسناد هویتی

      الف ) ركن قانونی

      ب ) ركن مادی

      ج ) ركن معنوی

      د ) ركن ضرری

               1 ) ضررهای مادی و معنوی

               2 ) ضررهای جعل در اسناد هویتی

ششم : روش های جعل در اسناد هویتی

      الف ) ایجاد تغییرات در مندرجات متن سند

      ب ) تغییر و جابجائی عكس

      ج ) ارائه مدارك هویت غیر

      د ) دخل و تصرف در امهار روی سند

      هـ ) ساخت و تكثیر سند

هفتم : استفاده از اسناد هویتی مجعول و غیر واقعی

هشتم : انواع مبارزه با جرم جعل

      الف ) مبارزه كیفری با جرم

      ب ) مبارزه غیر كیفری با جرم

نهم : شیوه مبارزه با جعل سند هویتی

دهم : شیوه مبارزه با استفاده از سند هویتی مجعول

یازدهم : روش مبارزه توامان با جعل سند و استفاده از سند مجعول

فصل دوم : جرائم متاثر از جعل اسناد هویتی

بخش اول : جرائم علیه اموال

اول : مقدمه

دوم : كلاهبرداری

      1 ) تاریخچه كلاهبرداری

      2 ) تعریف كلاهبرداری

      3 ) اركان تشكیل دهنده كلاهبرداری

      4 ) شیوه های كلاهبرداری با استفاده از اسناد هویتی مجعول

      الف ) كلاهبرداری از طریق افتتاح شركت های واهی

      ب ) افتتاح حساب بانكی برای كلاهبرداری 

      ج ) اخاذی تحت عنوان مامور دولت

      د ) كلاهبرداری از طریق وصول چك های تقلبی

      هـ ) كلاهبرداری به منظور استفاده از امكانات ویژه دولتی

      و ) كلاهبرداری از طریق سوءاستفاده از موقعیت اجتماعی قشر خاص

      ز ) كلاهبرداری از طریق فروش مال غیر با جعل ملاك هویتی

سوم : خیانت در امانت

      1 ) تاریخچه خیانت در امانت

      2 ) تعریف خیانت در امانت

      3 ) اركان جرم خیانت در امانت

      4 ) تاثیرگذاری اسناد هویتی جعلی در وقوع خیانت در امانت

               الف ) خیانت در امانت در محموله های دولتی

               ب ) فروش مال مورد امانت با جعل مدارك هویتی مالك اصلی

ج ) حضور شخص ثالث در بین امین و مالك و بهره گیری از سند هویتی مجعول

چهارم : سرقت

                1 ) تاریخچه سرقت

                2 ) تعریف سرقت

                3 ) اركان جرم سرقت

                4 ) تاثیر اسناد هویتی در شیوه های مختلف سرقت

                الف ) سرقت تحت عنوان مامور با ارائه كارت شناسائی جعلی

                ب ) وصول چك های مسروقه با استفاده از اسناد هویتی جعلی

                ج ) فروش اموال مسروقه با مدارك هویتی جعلی

پنجم : صدور چك پرداخت نشدنی

                1 ) تاریخچه چك

                2 ) تعریف چك و چك پرداخت نشدنی

                3 ) اركان متشكله جرم صدور چك پرداخت نشدنی

بخش دوم : سایر جرائم متاثر از جعل اسناد هویتی

اول : جرائم امنیتی 

                الف ) اقدام علیه امنیت كشور

                ب ) اختلاس و سوءاستفاده های كلان اقتصادی

                ج ) خروج از كشور به صورت غیر قانونی

                د ) اقامت غیر مجاز در كشور

دوم : جرائم غیر امنیتی

                الف ) فریب در ازدواج

                ب ) دریافت گواهی عدم سوءپیشینه

                جرائم ) فرار از خدمت سربازی

                د ) تقلب در امتحانات علمی با استفاده از سند هویتی جعلی

                ه ) تغییر هویت مجرمین فراری

فصل سوم : شیوه های تحقیق و تجزیه و تحلیل داده ها

بخش اول : روش  شناسی تحقیق

اول : مقدمه

دوم : نوع و روش تحقیق

سوم : جامعه آماری

چهارم : تعریف عملیاتی متغیرها

منابع